"Όποιος Ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά" Ρήγας Φεραίος

Ως λαογραφία ορίζεται εκείνη η επιστήμη που ασχολείται με όλες τις εκφάνσεις του λαϊκού πολιτισμού. Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Επιμέλεια σελίδας: Πάνος Σ. Αϊβαλής, δημοσιογράφος, εφημερίδα "Αρκαδικό Βήμα"

AΡΚΑΔΙΚΟ ΒΗΜΑ

AΡΚΑΔΙΚΟ ΒΗΜΑ
.........................Η σελίδα της εφημερίδας "Αρκαδικό Βήμα"..................................

Λαογραφικά... με τον Πάνο Αϊβαλή // Επικοινωνία στο email: arkadikovima@gmail.com

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών είναι ένα από τα δεκατέσσερα Eρευνητικά Kέντρα της Ακαδημίας Αθηνών, στην οποία εντάχθηκε από την ίδρυσή της (1926). Ιδρύθηκε το 1918 από τον Νικόλαο Γ. Πολίτη ως Λαογραφικό Αρχείο, με αντικείμενο τη Λαογραφία δηλαδή «την περισυλλογήν πάσης της λαογραφικής ύλης και την δημοσίευσιν αυτής». Σήμερα αποτελεί το Eθνικό Kέντρο Tεκμηρίωσης του λαϊκού πολιτισμού με πλουσιότατο Αρχείο ανέκδοτου υλικού για όλες τις πτυχές του λαϊκού βίου και ειδική Βιβλιοθήκη.

Δευτέρα 28 Μαΐου 2018

Εκδήλωση - παρουσίαση της έκδοσης «ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΖΑΓΟΡΑΣ ΠΗΛΙΟΥ 1916 – 2016, Ένας αιώνας συνεταιριστικής παράδοσης και αγώνα, Η ιστορία, Οι συνεταιριστικές αξίες και Ο πολιτισμός της αγροτικής παραγωγής»




Αικατερίνη Καμηλάκη

Αλέξανδρος Γ. Καπανιάρης

Επιστημονική έκδοση του Συνεταιρισμού Ζαγοράς, παρουσιάζεται στην Αθήνα, Υπό την Αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Το δίτομο έργο με την ιστορία του παρουσιάζει ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου, που είναι ευρύτερα γνωστός από το εμπορικό σήμα “ZAGORIN”, στις 30 Μαΐου, στην αίθουσα HORIZON του ξενοδοχείου CARAVEL στις 18:30. Επίσης θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ του Συνεταιρισμού, "με τα τσαπιά και με τα θκέλια", σκηνοθεσίας Γιώργου Λάγδαρη, το οποίο κρίθηκε άξιο συμμετοχής στο διαγωνιστικό τμήμα δύο διεθνών φεστιβάλ ελληνικού κινηματογράφου στο Λονδίνο και στο Λος Άντζελες, το 2017.
Το σύγγραμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ανώτερου επιπέδου εκπαιδευτικά προγράμματα φορέων και στα προγράμματα σπουδών σε Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Στις 1126 σελίδες του, καταγράφονται πολυποίκιλες αναφορές σε αγροτική επιχειρηματικότητα, οργάνωση και διοίκηση επιχειρήσεων, γεωπονία, κοινωνική πολιτική, κοινωνιολογία, τοπική ιστορία, σύγχρονη ιστορία της χώρας, προώθηση και διαφήμιση προϊόντων, συνεταιριστική οργάνωση και διοίκηση, ιστορία των μεταφορών και των «logistics», χρηματοπιστωτική λειτουργία, φυτοπροστασία, κρατικές και αυτοδιοικητικές πολιτικές και φυσικά υπάρχουν αναφορές στη σύγχρονη οικονομική λειτουργία της χώρας όπως και στη κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος. 
Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε είναι ένα κράμα αξιοποίησης αρχειακής εθνογραφίας, «συνομιλίας» με το ίδιο το αρχειακό υλικό, επιτόπιας έρευνας, προφορικής ιστορίας και ποιοτικής έρευνας. Συνολικά, σε επίπεδο μεθοδολογίας, πραγματοποιήθηκαν οι παρακάτω διαδικασίες συγγραφής και για κάθε κεφάλαιο υιοθετήθηκε η ακόλουθη δομή: α) Πολιτικό - οικονομικό πλαίσιο της εποχής, με τα γεγονότα και την εναλλαγή κυβερνήσεων. β) Σύντομη εισαγωγή σε κάθε δεκαετία, σε σχέση με τους σταθμούς της Οργάνωσης ή με τα γεγονότα που παρουσιάζει το αντίστοιχο κεφάλαιο – περίοδος. γ) Συσχέτιση του πολιτικού – οικονομικού πλαισίου με γεγονότα που επηρέασαν άμεσα ή έμμεσα τον Συνεταιρισμό. δ)Παρουσίαση των γεγονότων μέσα από τα πρακτικά Γενικών Συνελεύσεων, Διοικητικού και Εποπτικού Συμβουλίου. ε) Αντιστοίχηση ιστορικών περιόδων με τις καταγεγραμμένες προφορικές μαρτυρίες, κυρίως παραγωγών και εργαζομένων. στ) Ενσωμάτωση πληροφοριακών επεξηγηματικών σημειωμάτων (εσωτερικά θεματικά info) και αντίστοιχων δημοσιευμάτων από τοπικές εφημερίδες. ζ) Εκτενή πληροφοριακά σημειώματα (τελικά info). η) χρονογραμμή διατελεσάντων προέδρων του Διοικητικού Συμβουλίου και χρονογραμμή (timeline) των σημαντικών γεγονότων κάθε κεφαλαίου. θ) Πηγές.
Ιδιαίτερης αξίας είναι και η καλλιτεχνική οπτική της έκδοσης. Κοσμείται από φωτογραφίες που είναι χαρακτηριστικές για την εξέλιξη του πολιτισμού της αγροτικής παραγωγής αλλά και από έργα του Ζαγοριανού ζωγράφου Κώστα Κομνηνού που εμπνεύστηκε από τη καθημερινότητα της αγροτικής παραγωγής στο παρελθόν και σήμερα. Μάλιστα τα έργα του καλλιτέχνη θα εκτεθούν στον χώρο της παρουσίασης του δίτομου έργου. 
Για την έκδοση «ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΖΑΓΟΡΑΣ ΠΗΛΙΟΥ 1916 – 2016, Ένας αιώνας συνεταιριστικής παράδοσης και αγώνα, Η ιστορία, Οι συνεταιριστικές αξίες και Ο πολιτισμός της αγροτικής παραγωγής», απασχολήθηκε μια μεγάλη ομάδα επιστημόνων και ειδικών, υπό την καθοδήγηση του μεταδιδακτορικού ερευνητή του ΔΠΘ Αλέξανδρου Καπανιάρη και του Γενικού Διευθυντή του Συνεταιρισμού, Διονυσίου Βαλασσά που υπογράφουν την έκδοση. Την ομάδα επιστημόνων και ειδικών αποτελούν οι: Αντώνιος Πολίτης, Παναγιώτης Σαράφης, Πέτρος Βελέντζας, Ιωάννης Γκλαβάτος, Αχιλλέας Γκλαβάτος, Χαράλαμπος Ψιμόπουλος, Βασίλειος Μπιρλιράκης, Ευάγγελος Τσιάμης, Σοφία Ξυνογαλά, Βασίλειος Αγιοπετρίτης, Νικόλαος Διαμαντάκος, Εμμανουήλ Γκαγκάκης. Την καλλιτεχνική επιμέλεια ανέλαβε η Αποστολία Παλάσκα εκ μέρους των «Γραφικών Τεχνών ΠΑΛΜΟΣ» που είχαν και την τελική επιμέλεια της εκτύπωσης.

Για το δίτομο έργο θα μιλήσουν στο κοινό οι: α) Αικατερίνη Πολυμέρου - Καμηλάκη, τέως Διευθύντρια και επιστημονική συνεργάτιδα του Κέντρου Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών και β) Μαρία Γκασούκα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Λαογραφίας και Φύλου του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Την εκδήλωση θα προλογίσει και θα συντονίσει ο κύριος Ευάγγελος Καραμανές, Διευθυντής Ερευνών και Διευθύνων του Κέντρου Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. 

Η παρουσίαση του δίτομου έργου θα ολοκληρωθεί με τις τοποθετήσεις των συγγραφέων και θα ακολουθήσει η προβολή της ταινίας που βασίζεται σε κείμενα - έρευνα του Αλέξανδρου Καπανιάρη, με τη μουσική για τη ταινία να έχει γράψει ο συνθέτης Ανδρέας Κατσιγιάννης. Οι λοιποί συντελεστές της παραγωγής που έφεραν εις πέρας αυτή την πολύτιμη οπτικοακουστική παραγωγή, μοναδική στην Ελλάδα, που μπορεί να αξιοποιηθεί σε περαιτέρω εκπαιδευτικές και προωθητικές ενέργειες της οργάνωσης είναι:, Μοντάζ: Αθανασία Ξαφάρα, Επιμέλεια Προφορικών Μαρτυριών: Αντώνης Πολίτης, Διεύθυνση Φωτογραφίας: Τάσος Νικολάου, Αφήγηση: Γιάννης Καπουρνιώτης και Δημήτρης Δακτυλάς. 
Την εκδήλωση στην Αθήνα, θα τιμήσει με την παρουσία του η Α.Ε. ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κύριος Προκόπιος Παυλόπουλος, που έχει ανακηρυχθεί Επίτιμος Δημότης Ζαγοράς - Μουρεσίου, τον Σεπτέμβριο του 2016 στη Ζαγορά, κατά τους τριήμερους εορτασμούς για την εκατονταετηρίδα του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου.

Πέμπτη 3 Μαΐου 2018

Έναρξη της λειτουργίας του Αγροτικού Μουσείου Πισκοπιανού της Ε.Κ.Ι.Μ.

Εταιρία  Κρητικών Ιστορικών Μελετών

Από σήμερα, Τετάρτη,  2 Μαΐου, το Αγροτικό Μουσείο Μενελάου Παρλαμά & Συλλογή Υφαντών Θεανώς Μεταξά-Κανακάκη (Α.Μ.Μ.Π.) της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών καλωσορίζει ξανά τους επισκέπτες του, που θα υποδέχεται ώς τον Οκτώβριο του 2018.

Εκτός από την επιστημονικά τεκμηριωμένη ανάδειξη του πολιτισμού της κρητικής υπαίθρου, στόχος της Ε.Κ.Ι.Μ. είναι, επίσης, η βιωματική και η διαδραστική εμπειρία των επισκεπτών όλων των ηλικιών και εθνικοτήτων.  Για το 2018, στο «Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς», η Ε.Κ.Ι.Μ. έχει προγραμματίσει δράσεις με άξονες το Μουσείο ως χώρο μάθησης και την εναλλακτική τοπική μουσική από νέους επαγγελματίες μουσικούς. Οι παραπάνω δράσεις  θα ανακοινώνονται σταθερά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης των Μουσείων της Ε.Κ.Ι.Μ. και στα Μ.Μ.Ε. 
 


«Ημέρα της Ευρώπης»
Εργαστήριο γαστρονομίας
Τετάρτη, 9 Μαΐου 2018, ώρα 16.00΄
Η πρώτη δράση στο Α.Μ.Μ.Π. αφορά στην κρητική διατροφή και θα πραγματοποιηθεί, την Τετάρτη, 9 Μαΐου«Ημέρα της Ευρώπης». Οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν, με το εισιτήριο του Μουσείου, ένα  δίωρο διαδραστικό εργαστήριο, που θα ξεκινήσει στις 16.00΄, στον χώρο της φάμπρικας. Εκ μέρους της Cretan Miracle,  η κυρία Ελένη Μαραγκάκη θα παρουσιάσει στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα τη θεματική ενότητα  «Το μαγικό ζυμάρι της Κρήτης». Η παρουσίαση εστιάζει στην απλότητα των τοπικών πρώτων υλών και στην εφευρετικότητα των νοικοκυρών, που καλούνταν να ετοιμάσουν ποικίλες συνταγές για  να εξυπηρετήσουν την καθημερινότητα ή  το γιορτινό τραπέζι της οικογένειάς τους. Οι επισκέπτες θα συμμετάσχουν στην παρασκευή επιλεγμένων τοπικών εδεσμάτων [πιτάκια (γλυκά και αλμυρά), μακαρόνια σκιουφιχτά, σαρικοπιτάκια, τηγανίτες, ξεροτήγανα], τα οποία στο τέλος θα απολαύσουν με ρακή ή αναψυκτικό βασισμένο στα  βότανα της Κρήτης και φρούτο. 

Το Αγροτικό Μουσείο Πισκοπιανού είναι παράρτημα του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης και βρίσκεται 3 χλμ. νότια του Λιμένα Χερσονήσου, στην καρδιά του παραδοσιακού οικισμού Πισκοπιανού. Ιδρύθηκε από την Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών το 1988 και στεγάζεται σε πετρόκτιστη φάμπρικα του 19ου αι. και διώροφο οίκημα, δωρεές της οικογένειας  Παρλαμά.


Οι Συλλογές του Μουσείου, με εκθέματα που χρονολογούνται από τον όψιμο 19ο μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, εκτείνονται σε εκθεσιακή επιφάνεια 500 τ.μ. και προσφέρουν στον επισκέπτη ένα πανόραμα της εξέλιξης της καθημερινής ζωής και των εργαστηρίων της προβιομηχανικής Κρήτης. Τα εκθέματα υποστηρίζονται από δίγλωσσο (ελληνικά και αγγλικά) εποπτικό υλικό και σύγχρονα ψηφιακά μέσα που επιτρέπουν στον επισκέπτη να έχει πρόσβαση σε επιπλέον πληροφορία και τεκμηρίωση ανά εκθεσιακή ενότητα. Το ανακαινισμένο κτίριο της φάμπρικας είναι αφιερωμένο στα παραδοσιακά επαγγέλματα και τις αγροτικές και καθημερινές ασχολίες των κατοίκων της υπαίθρου. Η νεότερη πτέρυγα του Μουσείου είναι αφιερωμένη στην κρητική υφαντική και περιλαμβάνει σπάνια εκθέματα από τις Συλλογές της κυρίας Θεανώς Μεταξά-Κανακάκη. Στις Συλλογές του Μουσείου έχει ενταχθεί μία επιπλέον θεματική ενότητα, η δαντελοπλεκτική, με επιλεγμένες δαντέλες από τα προικώα αγαθά της πρόωρα χαμένης δημοσιογράφου Μαρίας Παπουτσάκη, με καταγωγή από το Πισκοπιανό Χερσονήσου, δωρεά του συζύγου της, κυρίου Μιχάλη Αλεξανδρίδη. 
Η αίθουσα υποδοχής διαθέτει μικρό πωλητήριο και οι βεράντες του Μουσείου προσφέρουν πανοραμική θέα στον κόλπο της Χερσονήσου και στο βουνό Χάρακα. Όλοι οι χώροι του Μουσείου είναι προσβάσιμοι στα Α.Μ.Ε.Α.

Διεύθυνση // Αγροτικό Μουσείο
Πλατεία Αγροτικού Μουσείου 4 Πισκοπιανό Χερσονήσου, Κρήτη
Επικοινωνία // T.: 28970-23303 | E.: eth@ekim.gr
Περίοδος λειτουργίας // Μάιος - Οκτώβριος
Ώρες λειτουργίας
Δευτέρα, Τετάρτη-Σάββατο 10:00΄ - 18:00΄
Κυριακή, Τρίτη & Αργίες Κλειστό
 
Εισιτήρια
Γενική είσοδος €4,00 // Μειωμένο Μαθητές και φοιτητές (με κάρτες), επισκέπτες  άνω των 65 ετών €3,00 // Παιδιά έως 12 ετών Ελεύθερη είσοδος

Τρίτη 1 Μαΐου 2018

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΩΝ 'ΜΑΗΔΩΝ" ΣΤΑ ΜΕΓΑΡΑ

       ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΩΝ 'ΜΑΗΔΩΝ" ΣΤΑ ΜΕΓΑΡΑ     

Το έθιμο των "Μάηδων" στα Μέγαρα είναι πανάρχαιο και μοναδικό σε ολόκληρο τον κόσμο. Το έθιμο του "Μεγαρίτικου Μάη" τελείται πάντα την παραμονή της Πρωτομαγιάς, το απόγευμα. Αν η ημέρα αυτή τύχει να πέσει πριν από την Ανάσταση, τότε το έθιμο μεταφέρεται τη Δευτέρα του Πάσχα και μόνο τότε.
Σύμφωνα με την παράδοση, η αρραβωνιασμένη Μεγαρίτισσα νύφη πηγαίνει δώρα: στον αρρραβωνιαστικό της ένα λουλουδένιο στεφάνι, στην πεθερά της κουλούρα, αυγά και κουλούρια και στον πεθερό της κρασί.
Το στεφάνι του "Μάη" είναι άσπρο, από βιολέτες ή γαρίφαλα, με πολύχρωμα "μοτίφια" σε μονό αριθμό. Η διάμετρος της σιδερένιας βέργας που δημιουργεί το στεφάνι, όπου δένονται και καρφώνονται τα λουλούδια, είναι 38 πόντοι. Από την κορυφή του "Μάη", μπροστά, κρέμονται, αν υπάρχουν τα "βαράκια" (κορδέλες φαρδιές που κάποτε στόλιζαν τη νυφική λαμπάδα της Ανάστασης).
Η κουλούρα της πεθεράς είναι διακοσμητική (δεν τρώγεται) από άζυμο άρτο, στολισμένη με "περδικούλες", "αμπελόφυλλα", "σταφυλάκια" και άλλα κεντίδια - σύμβολα από το ίδιο υλικό. Στη μέση της κουλούρας βάζουν ένα κόκκινο πασχαλιάτικο αυγό, από κότα. Τις κουλούρες αυτές, που είναι περίτεχνες, τις φτάχνουν τεχνήτρες γυναίκες, οι λεγόμενες "κεντήστρες". Τα μαγιάτικα κουλούρια (πάντα σε μονό αριθμό - συνήθως 31) τοποθετούνται σ' ένα πανέρι και από πάνω βάζουν την κουλούρα, που την ασημώνουν μ' ένα ρόδι. Γύρω - γύρω από την κουλούρα τοποθετούν τα κόκκινα πασχαλιάτικα αυγά από κότες.
Το κρασί για τον πεθερό - συνήθως είναι σπιτικό κοκκινέλι - το πηγαίνει πάντα ένα αγόρι αμφιθαλές, δηλαδή να έχει μάνα και πατέρα στη ζωή, ντυμένο τσολιάς. Το στόμιο της μπουκάλας το κλείνουν με ένα ή τρία γαρίφαλα, κόκκινα ή άσπρα. Ο πεθερός επιστρέφει στον συμπέθερό του (πατέρα της νύφης) το μισό κρασί, κερνώντας τον. 
Όλα αυτά τα δώρα του "Μάη'"μεταφέρονται εν πομπή από το σπίτι της νύφης (βγαίνοντας από τα δεξιά του σπιτιού της και φθάνοντας πάλι από τα δεξιά) στο σπίτι του γαμπρού. Τη νύφη συνοδεύουν μία ή δύο ή τρεις φίλες της, συνήθως ανύπαντρες, για να την ξεκουράζουν. Όλες είναι ντυμένες με τα "κατηφένια", την επίσημη γυναικεία παραδοσιακή μεγαρίτικη στολή. Αν ο αρραβώνας κρατήσει και δεύτερο χρόνο, η νύφη δεν πάει "Μάη", αλλά μια ανθοδέσμη.
Οι "Μάηδες" θα πρέπει να περνάνε από τον κεντρικό δρόμο των Μεγάρων, επίσημα, για να μαθαίνει ο κόσμος που παρακολουθεί, τον αρραβώνα των δύο νέων καθώς και τις οικογένειές τους. Η μητέρα της νύφης δεν ακολουθεί την πομπή.
Όταν φτάσουν στο σπίτι της πεθεράς και της δώσουν όλα τα καλούδια που έχουν μαζί τους, τότε ο γαμπρός ή η πεθερά θα πάρει τον "Μάη" και θα τον κρεμάσει πάνω σε τοίχο, κοντά στην είσοδο του σπιτιού. Συνηθίζεται αργότερα η πεθερά να βάζει βερνίκι στην κουλούρα και να την βάζει κι αυτήν έξω από το σπίτι, στον τοίχο, για να φαίνεται.
Η πεθερά πρέπει να γεμίσει το πανέρι με γλυκά, αυγά, κουλούρια, κεντητές παραδοσιακές παντόφλες, φόρεμα ή ύφασμα για φόρεμα. Τα τελευταία χρόνια συνηθίζεται να δίνει και τούρτα. Ο πεθερός πρέπει να βάλει χρήματα και αν στο σπίτι είναι και θείες του γαμπρού, βάζουν κι αυτές χρήματα στο πανέρι.
Κατά την αναβίωση του εθίμου, τα τελευταία χρόνια, οι αρραβωνιασμένες κοπέλες περνούν πρώτα από την κεντρική πλατεία των Μεγάρων, όπου βραβεύεται από τον εκάστοτε Δήμαρχο της πόλης ο καλύτερος "Μάης" και δίνεται και κάποιο συμβολικό δώρο.

ΚΑΛΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΚΑΙ ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!!!!
Σχόλια