"Όποιος Ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά" Ρήγας Φεραίος

Ως λαογραφία ορίζεται εκείνη η επιστήμη που ασχολείται με όλες τις εκφάνσεις του λαϊκού πολιτισμού. Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Επιμέλεια σελίδας: Πάνος Σ. Αϊβαλής, δημοσιογράφος, εφημερίδα "Αρκαδικό Βήμα"

AΡΚΑΔΙΚΟ ΒΗΜΑ

AΡΚΑΔΙΚΟ ΒΗΜΑ
.........................Η σελίδα της εφημερίδας "Αρκαδικό Βήμα"..................................

Λαογραφικά... με τον Πάνο Αϊβαλή // Επικοινωνία στο email: arkadikovima@gmail.com

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών είναι ένα από τα δεκατέσσερα Eρευνητικά Kέντρα της Ακαδημίας Αθηνών, στην οποία εντάχθηκε από την ίδρυσή της (1926). Ιδρύθηκε το 1918 από τον Νικόλαο Γ. Πολίτη ως Λαογραφικό Αρχείο, με αντικείμενο τη Λαογραφία δηλαδή «την περισυλλογήν πάσης της λαογραφικής ύλης και την δημοσίευσιν αυτής». Σήμερα αποτελεί το Eθνικό Kέντρο Tεκμηρίωσης του λαϊκού πολιτισμού με πλουσιότατο Αρχείο ανέκδοτου υλικού για όλες τις πτυχές του λαϊκού βίου και ειδική Βιβλιοθήκη.

Σάββατο 28 Απριλίου 2018

Ο Μάιος είναι ο πέμπτος μήνας του Ιουλιανού και Γρηγοριανου ημερολογίου, ο τρίτος του Ρωμαϊκού

Ο  Μ Η Ν Α Σ Μ Α Ϊ Ο Σ

Α. ΙΣΤΟΡΙΚΑ

Ο Μάιος είναι ο πέμπτος μήνας του Ιουλιανού και Γρηγοριανου ημερολογίου, ο τρίτος του Ρωμαϊκού. Στο Αττικό ημερολόγιο ήταν ο εντέκατος μήνας, κάλυπτε το χρονικό διάστημα από 23 Απριλίου μέχρι 23 Μαΐου του δικού μας ημερολογίου. Στη λαϊκή συνείδηση σχετίζεται παρετυμολογικά με τα μάγια και τη μαγεία.
Το μήνα Μάιο κατά τη Βυζαντινή εποχή γιορτάζονταν τα γενέθλια της Κωνσταντινούπολης ( της πόλης της καρδιάς και των ονείρων μας), ενώ στις 29 Μαΐου μνείαν ποιουμεθα της αποφράδας ημέρας, της άλωσης της Βασιλεύουσας από τον πιο βάρβαρο λαό της Οικουμένης, τους Τούρκους (1453 μ.Χ.).

Β. ΟΝΟΜΑΤΑ του ΜΑΪΟΥ και Προέλευση του ονόματος.
Μάιος, Μάης, Λούλουδος, Πράσινος, Κερασάρης, Τριανταφυλλάς, Καλομηνάς, Πεντοδείλινος (δειλινό = γεύμα : έτρωγαν πέντε φορές την ημέρα, επειδή η ημέρα είναι μεγάλη και η εργασία του εργάτη ήταν από ήλιο σε ήλιο).
Το όνομα Μάιος προέρχεται από τη λατινική λέξη maior=μεγαλύτερος που είναι συγκριτικός βαθμός του επιθέτου magnus, - a, - um =μεγάλος. Maiores ήταν οι ένδοξοι πρόγονοι των Ρωμαίων, στους οποίους ήταν αφιερωμένος ο Μάιος. Το Μάιο υπήρχαν δύο μεγάλες γιορτές των Ρωμαίων αφιερωμένες στους προγόνους - "νεκρούς : τα Λεμουρια και τα Ροζάλια.
Άλλη προέλευση του ονόματος Μάιος, κατά τον Πλούταρχο (Βίος Νουμά, 19) είναι από την ελληνική λέξη Μαία (Maia), Η νύμφη Μαία ήταν η ομορφότερη από τις Πλειάδες, τις επτά κόρες του Άτλαντα και της Πλειόνης. Ήταν θεά της γονιμότητας και μητέρα του θεού Ερμή, στον οποίο ήταν αφιερωμένος ο μήνας Μάιος.
Ο Οβίδιος παράγει το όνομα Μάιος από τη λατινική λέξη Maiestas = Μεγαλειότης.

 ~~~~~~~

Γ. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ του ΜΑΪΟΥ
1. ΓΕΝΙΚΑ

Ο Μάιος είναι μήνας χαράς και λατρείας της βλάστησης. Πολλοί λαοί την Πρωτομαγιά γιορτάζουν την ανθοφορία της φύσης. Ο Μάιος είναι ο μήνας των λουλουδιών. Παράλληλα, όμως, επειδή σχετίζεται με τα μάγια και τη μαγεία, αποφεύγονταν οι γάμοι και οι σοβαρές εργασίες.
~~~~~~~

2.Το ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΤΙΚΟ ΣΤΕΦΑΝΙ
Την 1η Μαΐου φτιάχνεται από λουλούδια το πρωτομαγιάτικο στεφάνι ( μαγιοστέφανο) για την ανθοφορία της γης. Το στεφάνι αυτό τοποθετείται στην εξώπορτα του σπιτιού ή στις βεράντες μέχρι τις 23 Ιουνίου, παραμονή της γιορτής του ΑιΓιάννη,οπότε καίγεται στις φωτιές (κάψαλα ή άγιστρου - αγιασωτιστί). Συνηθίζεται να βάζουν στο στεφάνι εκτός από από τα λουλούδια αλλού ένα σκόρδο, αλλού ένα αγκάθι ή το φυτό δαιμονιαριά (στην Αγιάσο), για να αποτρέπονται τα κακά ή για να δαιμονίζονται οι γαμπροί.
~~~~~~~
3. ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ για το ΜΑΪΟ

α. Απρίλης με τα Λούλουδος και Μάης με τα ρόδα.
β. Ο Μάης έχει τ'όνομα κι Απρίλης τα λουλούδια.
γ. Του Μάη τα γαρύφαλλα τσι του Θιρστή τα μήλα (Θιρστής =ο Ιούνιος)
δ. Ούλις γοι παπαρούνις του Μάη ανθίζιν.
ε. Γιου Μάης πάντα θα ν' έρτ μι τα κ'τσιά(=κουκιά) τσι θα φύγ' μι τα τσιράσια.
στ. Μαθμένου είνι τ'αρνί να κουρεύγιτι του Μάη.
ζ. Το Μάη εγεννήθηκα, τα μάγια δεν φοβούμαι (πίστευαν ότι το Μάιο και ιδιαίτερα την Πρωτομαγιά, πιάνουν τα μάγια).
η. Το Μάιο μήτε δέντρο να φυτέψεις μήτε παιδί να παντρέψεις(ο φόβος των νεκρών το Μάιο είναι έντονος, γι αυτό δημιουργήθηκαν πολλές απαγορεύσεις, όπως η τέλεση γάμων, η σπορά και άλλες δημιουργικές εργασίες).
θ. Στου καταραμένου τον τόπο το μήνα Μάη βρέχει - ή - Στου κακουρίζικου χουριό το Μάη ρίχνει του νιρό (σε πολλά μέρη ο Μάιος λέγεται και Χαλαζάς και Βροχάρης, επειδή τότε συμβαίνει να πέφτει χαλάζι ή βροχή, που είναι καταστροφικά στη γεωργία ιδίως στα ανθισμένα λιόδεντρα,στα κεράσια και σε πολλά σπαρτά).
ι. Πούχει κατάρα γονική, το, Μάη μπαίνει εργάτης (μεγάλες οι μέρες του Μαΐου, οχτάωρο δεν υπήρχε)
ια. Μάης αβριχους, τρυγητής χαρούμινους.
ιβ. Ζήσι μαύρη γάδαρι να φας του Μάη τριφύλλι τσι τουν Αύγουστου σταφύλι.

ιγ' Καλός γιου ήλιους του Μαγιού, τ' Αυγούστου του φιγγάρι.

ιδ'. Μην πάρεις το Μάη άλογο, μήτε γυναίκα τη Λαμπρή.

ιε' Ο γάμος ο μαγιάτικος πολλά κακά ' ποδίδει.
ιστ'. Το Μάη κρασί μην πίνετε κι ύπνο μην αγαπάτε. . 
ιζ' Το Μάη βάζε εργάτες κι ας είναι κι ακαμάτες.
ιη' Το Μάη με πουκάμισο, τον Αύγουστο με κάπα.
ιθ' Αν βρέξει ο Απρίλης δυό νερά κι ο Μάης άλλο ένα,, τότε τ' αμπελοχωραφα χαίρονται τα καημένα ( ή :... χαρά σ' αυτόν το γεωργό που ' χει πολλά σπαρμένα.).
κ' Τον Απρίλη και το Μάη κατά τόπους τα νερά.
Όπως φαίνεται, ο Μάιος είναι καλός, λούλουδος, ευωδιαστός, αλλά 'παράλληλα είναι και μήνας κακός και καταραμένος.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου